Tìm hiểu bệnh khô vằn ở lúa và biện pháp phòng trừ

Đăng vào bởi content-user

Bệnh khô vằn – một căn bệnh hại lúa gây ra bởi nấm Rhizoctonia solani Kuhn – đang là mối đe dọa nghiêm trọng, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng hạt lúa. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về bệnh khô vằn trên lúa, nguyên nhân, triệu chứng, quá trình phát sinh và phát triển của bệnh cũng như các biện pháp phòng trừ

1. Bệnh Khô Vằn Là Gì?

Bệnh khô vằn là tình trạng lá lúa bị xuất hiện các vết đốm, thường có màu nâu sậm hoặc xám, sau đó lan rộng dẫn đến hiện tượng lá bị khô héo. Đây là một trong những bệnh hại lúa phổ biến và gây thiệt hại nghiêm trọng trong các vụ mùa.

Bệnh khô vằn hại lúa không chỉ làm giảm khả năng quang hợp của cây mà còn ảnh hưởng đến hệ thống rễ, khiến cây dễ bị suy yếu và dễ nhiễm các loại bệnh khác.Việc phát hiện và xử lý sớm bệnh khô vằn ở lúa là yếu tố then chốt để duy trì năng suất và chất lượng sản phẩm.

2. Tác Nhân Gây Bệnh

2.1. Nấm Gây Bệnh: Rhizoctonia solani Kuhn

Một trong những tác nhân chính gây ra bệnh khô vằn trên lúa là nấm Rhizoctonia solani Kuhn. Nấm này phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt và nhiệt độ cao, thường xuất hiện ở những khu vực ruộng lúa có hệ thống tưới tiêu không được kiểm soát chặt chẽ. Rhizoctonia solani không chỉ gây ra các đốm khô vằn trên lá mà còn ảnh hưởng đến cổ bông, làm giảm khả năng ra hoa và nuôi hạt của cây lúa.

Ngoài ra, nấm còn có khả năng lây lan nhanh qua không khí, nước tưới và các dụng cụ nông nghiệp, từ đó dẫn đến sự bùng phát của bệnh.

2.2. Phạm Vi Ảnh Hưởng Của Nấm

Nấm Rhizoctonia solani không chỉ gây hại cho lúa mà còn ảnh hưởng đến nhiều loại cây nông nghiệp khác. Tuy nhiên, đối với lúa, tác động của nấm càng nghiêm trọng hơn do điều kiện trồng lúa vốn đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh.

Bệnh khô vằn hại lúa thường được ghi nhận ở nhiều vùng trồng lúa lớn, đặc biệt là những nơi có khí hậu ẩm ướt và nhiệt độ cao, tạo môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.

3. Triệu Chứng Của Bệnh Khô Vằn

3.1. Đặc Điểm Của Vết Bệnh Trên Lá Và Cổ Bông

Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh khô vằn trên lúa là bước quan trọng để có biện pháp xử lý kịp thời.

  • Trên lá lúa, bệnh khô vằn thường xuất hiện dưới dạng các vết đốm nhỏ, có màu nâu sậm hoặc xám, ban đầu tập trung ở mép lá.
  • Khi bệnh tiến triển, các vết đốm lan rộng, làm cho lá trở nên khô, héo và cuối cùng bị rụng.
  • Bên cạnh đó, cổ bông của cây lúa cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến hiện tượng lúa không ra hoa hoặc ra hoa không đều.

3.2. Sự Lan Rộng Và Phát Triển Của Bệnh

Khi bệnh khô vằn hại lúa không được kiểm soát, các đốm bệnh sẽ lan rộng nhanh chóng trên toàn bộ lá và cổ bông của cây. Sự lan truyền của bệnh chủ yếu thông qua bào tử của nấm, được phát tán bởi gió và nước mưa.

Điều kiện ẩm ướt và nhiệt độ cao càng tạo điều kiện thuận lợi để bệnh phát triển mạnh, gây ra thiệt hại lớn cho vụ mùa.

4. Đặc Điểm Phát Sinh Và Phát Triển Của Bệnh

4.1. Điều Kiện Thời Tiết Và Độ Ẩm Tối Ưu

Bệnh khô vằn thường phát sinh và phát triển mạnh mẽ trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, nhiệt độ cao và có ánh sáng mạnh. Độ ẩm dư thừa trên lá lúa tạo điều kiện cho nấm phát triển, làm tăng khả năng lây lan của bào tử. Trong mùa mưa kéo dài và hệ thống tưới tiêu không được kiểm soát tốt sẽ góp phần làm gia tăng mức độ nhiễm bệnh.

4.2. Thời Kỳ Nhiễm Bệnh Nặng Nhất

Theo quan sát, bệnh khô vằn trên lúa thường có xu hướng bùng phát vào những giai đoạn sinh trưởng quan trọng của cây, đặc biệt là khi cây bắt đầu ra hoa và nuôi hạt.  Giai đoạn này là thời điểm cây lúa cần tối đa dưỡng chất để phát triển, do đó, khi bị nhiễm bệnh, cây sẽ bị suy giảm năng lực sinh trưởng nghiêm trọng.

Việc kiểm soát bệnh sớm trong giai đoạn này sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực và bảo vệ năng suất của vụ mùa.

5. Nguồn Lây Nhiễm Và Phương Tiện Lan Truyền Bệnh

5.1. Hạch Nấm Là Nguồn Lây Nhiễm Chủ Yếu

Các hạch nấm có khả năng tồn tại trên đất, trên lá úa và các mảnh vụn sau vụ mùa, tạo điều kiện thuận lợi cho sự lây lan của bệnh vào vụ mùa mới.

Khi điều kiện môi trường thuận lợi, các hạch nấm sẽ phát triển thành bào tử, lan truyền qua không khí và nước, từ đó gây ra dịch bệnh trên diện rộng.

5.2. Sự Liên Quan Giữa Hạch Nấm Và Điều Kiện Môi Trường

Điều kiện môi trường như độ ẩm, nhiệt độ và ánh sáng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển của hạch nấm. Khi môi trường ẩm ướt và nhiệt độ cao, hạch nấm phát triển nhanh chóng, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho cánh đồng lúa.

Việc kiểm soát các yếu tố môi trường này, như giảm độ ẩm thừa và cải thiện hệ thống thoát nước, sẽ góp phần hạn chế sự phát triển của hạch nấm và giảm thiểu nguy cơ bùng phát bệnh khô vằn hại lúa.

6. Biện Pháp Phòng Trừ Bệnh Khô Vằn

Để bảo vệ cánh đồng lúa khỏi tác động của bệnh khô vằn trên lúa, người nông dân cần áp dụng một loạt các biện pháp phòng trị tổng hợp, từ vệ sinh đồng ruộng cho đến điều chỉnh chế độ nước, phân bón và sử dụng thuốc phun trừ.

6.1. Vệ Sinh Đồng Ruộng Và Tạo Điều Kiện Không Thuận Lợi Cho Sự Sống Sót Của Nấm

  • Loại bỏ các mảnh vụn, lá úa và tạp chất sau vụ mùa để giảm nguồn lây nhiễm cho vụ mùa tiếp theo.
  • Đảm bảo ruộng lúa được thông thoáng, giúp giảm độ ẩm trên bề mặt cây và tạo điều kiện cho nấm không phát triển.

6.2. Điều Chỉnh Chế Độ Nước Và Phân Bón Phù Hợp Với Giai Đoạn Cây Lúa

  • Kiểm soát mực nước trong ruộng lúa để đảm bảo không tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển. Việc điều chỉnh chế độ tưới tiêu phù hợp sẽ giúp giảm độ ẩm dư thừa trên lá và đất.
  • Bón phân đúng liều lượng và đúng thời điểm nhằm giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và khả năng chống chịu với các tác nhân gây bệnh.

6.3. Kiểm Tra Định Kỳ Và Sử Dụng Thuốc Phun Trừ Khi Phát Hiện Bệnh

  • Thực hiện kiểm tra định kỳ trên cánh đồng lúa để phát hiện sớm dấu hiệu của bệnh khô vằn trên lúa.
  • Khi phát hiện bệnh, cần sử dụng thuốc phun trừ có hoạt chất thích hợp như Validamycin, Nevo, Mixperfect. Việc phun thuốc cần được thực hiện cẩn thận, tập trung vào những vùng có dấu hiệu nhiễm bệnh để đảm bảo hiệu quả.

7. Phương Pháp Sử Dụng Thuốc Phòng Trừ

7.1. Loại Thuốc Và Hoạt Chất Thích Hợp

  • Các loại thuốc phòng trừ bệnh cần có hoạt chất được chứng nhận, đảm bảo an toàn cho cây trồng và môi trường.
  • Validamycin, Nevo, Mixperfect là những hoạt chất được khuyến cáo sử dụng trong phòng trừ bệnh khô vằn hại lúa do hiệu quả cao và an toàn cho sức khỏe con người.

7.2. Hướng Dẫn Chi Tiết Về Cách Sử Dụng Thuốc

  • Thuốc cần được pha loãng đúng theo khuyến cáo của nhà sản xuất và được phun đều trên toàn bộ diện tích vùng bị nhiễm bệnh.
  • Việc phun thuốc cần tập trung vào các vùng có dấu hiệu bệnh, đặc biệt là những vùng lá lúa có vết đốm nâu, khô, và cổ bông bị ảnh hưởng.

7.3. Lưu Ý Khi Phun Thuốc

  • Đảm bảo phun thuốc kỹ, tránh phun quá mức gây dư thừa hóa chất, làm ảnh hưởng đến sức khỏe cây trồng và môi trường.
  • Thực hiện phun thuốc vào thời điểm thích hợp, tránh phun vào giờ nắng gay gắt để thuốc không bị bay hơi quá nhanh và đảm bảo hiệu quả tối ưu.

Sử Dụng Máy Bay Nông Nghiệp Để Xử Lý Bệnh Khô Vằn

Trong bối cảnh nông nghiệp hiện đại, việc ứng dụng máy bay nông nghiệp vào quy trình phòng trừ bệnh đang trở thành xu hướng chủ đạo. Các dòng máy bay của Nicotex Fly như DJI T25, T50, T70 và DJI T100 đã được thiết kế đặc biệt để hỗ trợ các hoạt động phun thuốc, bón phân và giám sát ruộng lúa.